Ara

Bu bölümde sistem içerisindeki makaleler arasında arama yapabilirsiniz.

Dergi Kimliği

Online ISSN
1305-3132

Yayın Dönemi
1993 - 2021

Editor-in-Chief
​Cihat Şen, ​Nicola Volpe

Editors
Daniel Rolnik, Mar Gil, Murat Yayla, Oluş Api

Glukoz tolerans testlerinde insülin ve kortizol cevabı

Erkan Alataş

Künye

Glukoz tolerans testlerinde insülin ve kortizol cevabı. Perinatoloji Dergisi 1998;6(1):30-33

Yazar Bilgileri

Erkan Alataş

  1. Malatya Askeri Hastanesi - Malatya TR
Yayın Geçmişi
Çıkar Çakışması

Çıkar çakışması bulunmadığı belirtilmiştir.

Amaç
Oral glukoz tolerans testinde uygulanan glukoz miktarının glukoz düzenleyici hormonlara etkisinin invelenmesi.
Yöntem
Gönüllü bir gebe grubuna sırasıyla 75 ve 100 gramlık oral glukoz tolerans testleri uygulandı.İnsülin ve kortizol miktarları ölçülerek iki testin etkisi karşılaştırıldı.
Bulgular
Her iki testte de insülin piki 1.Saatde oluşmaktadır. İkinci ve üçüncü saat insülin miktarı 100 gramlık testte daha yüksek bulundu (insülin değeri-μu/g ml 2. Saat 40.72±6.19 ve 46.84±7.56; 3. Saat 15.11±2.69 ve 26.42±6.02; p<0.0001). Toplam insülin cevabı 100 gramlık testte daha yüksek oluştu (120.23±15.86 ve 140.83±16.54 μm/ml). Glukoz yüklemelerine kortizol cevabı uygulanan miktardan bağımsız olarak düşme yönünde tesbit edildi (75 gr. Testte p<0.01, 100 gr testte p<0.05).İki test arasında kortizol değerleri açısından fark bulunmamıştır.
Sonuç
Çalışma bulgularımıza göre 75 gram glukoz tolerans testi gebelerde pankreas fonksiyonlarını değerlendirilmesi için yeterli stresi oluşturamamaktadır. Sonuç olarak 75 g OGTT gebelerce 100 g teste göre daha iyi tolere edilmekle birlikte,oluşturuğu insülin uyarısı daha az olmaktadır.
Anahtar Kelimeler

Gestasyonel diabet, glukoz tolerans test

Giriş
Gestasyonel Diabe gebelikte ilk kez başlayan veya tanısı ilk kez gebelikde konan çeşitli düzeylerde karbonhidrat intoleransı ile karakterizedir (1). Gestasyonel Diabeti olan gebelerde maternal ve fetal komplikasyonların daha sık olduğu ve bu gebelerin yaklaşık yarısının ilerki yaşamlarında aşikar diabetik olacakları belirtilmiştir (2,3).
Gestasyonel diabet geçiren hastaların çocuklarında da diabet insidansının arttığı bildirilmiştir (4).Gestasyonel iabetin erken teşhis ve tedavisi ile perinatal mortalite ve morbiditenin azaldığı bildirilmiştir [5]. Gebelerde anormal glukoz toleransını ortaya koymak için değişik teste ve kriterler önerilmiştir. Bugün en çok kabul gören orijinal tarifini O'Sullivan ve arkadaşlarının yaptığı 100 gram glukoz yükleme testidir (2). Gebe olmayan erişkinlerde yüksek glukozmiktarına bağlı bulantı kusma benzeri yan etkileri azaltmak amacıyla Dünya Sağlık Teşkilatı (WO) 75 gram glukoz yüklemesini önermiştir (6).Glukoz tolerans testleri yaygın olarak kullanılmasına rağmen uygulamada kesin standartizasyon yoktur.Yan etkilerinin daha az olması ve 100 gramlık test sonuçlarına benzer sonuçlar vermesi nedeniyle 50 gramlık testin yeterli olduğunu belirtenler olduğu gibi(7), 100 gramlık testin uygun olduğu ancak NDDG kriterlerinin yetersiz olduğunu bildiren çalışmalar da vardır [8]. Bazı yazarlar ise glukoz tolerans testlerinin prognoz açısından açlık kan şekeri ölçümüne üstünlüğü olmadığı için araştırma amacı haricinde rutin kullanımının gereksiz olduğunu iddia etmişlerdir (9).Birbirinden son derece farklı sonuçlar elde edilen bu çalışmalarda genellikle glukoz miktarları ölçülmütür.
Glukoz tolerans tastlerinde karbonhidrat metabolizmasında önemli rolleri olan insülin ve kortizol gibi hormonlar hakkında yapılan çalışma sayısı oldukça azdır.Değişen glukoz miktarlarının gebelikte isülin ve kortizol gibi glukoz metabolizmasında düzenleyici rolü olan hormonlar üzerindeki etkisinin incelenmesi amacıyla prospektif bir çalışma planlandı. Bu amaçla aynı gebe grubuna yan etkisi daha az olan 75 gramlık test ve gebelerde "altın standart" kabul edilen 100 gramlık glukoz yüklemeleri yapılarak üç saat boyunca kortizol ve insülin düzeyleri üzerindeki etkileri incelendi.
Yöntem
Mart 1997-Ocak 1998 tarihleri arasında Malatya Askeri Hastanesi'nde takip edilen hastalardan gönüllü olarak çalışmaya katılmak isteyen gebeler çalışmaya alındı. Çalışma grubu glukozüri, obesite, önceki gebeliklerinde iri bebek veya ölü bebek doğumu, ailede diabetus mellitus öyküsü gibi risk faktöleri içermeyen 50 gebeden oluşturuldu. Tüm gebelere 30-34 haftalar arasında 15 gün arayla, sırasıyla 75 gram ve 100 gram glukoz yükleme testleri uygulandı.
Çalışmaya katılan tüm gebelerde özel bir rejik uygulamaksızın en az 10 saatlik açlığı takiben sabah 08.00'de açlık kan şekeri örneği alındı. Daha sonra bir bardak su içinde eritilmiş olan glukoziçirilerek, hastaların test süresince istirahtları sağlandı. Venöz plazma örnekleri glukoz içiminden 1, 2 ve 3 saat sonra tekrarlandı.
Test sırasında bulantı, kusması olan hastalar ve ('Sullivan kriterlerine göre Gestasyonel Diabet tanısı alan hastalar araştırma dışı bırakılarak, glukoz toleransı normal bulunan ve çalışma kriterlerine uyan 38 hasta değerlendirmeye alındı. İnsülin ve kortizol ölçümleri radyoimmunoassay yöntemi ile 'DPC, California, USA) yapıldı. Sonuçların istatiki değerlendirmesi student t test kullanılarak yapıldı.
Bulgular
On ay süresince yürütülen bu araştırmada, Amerikan Ulusal Diabet veri grubunun (NDDG) önerdiği 100 gramlık test ile Dünya Sağlık Teşkilaının (WHO) 1980 yılında önerdiği 75 gramlık glukoz yükleme testleri standart şekilde aynı hastalara uygulanmıştır. Bu nedenle glukoz tolerans testlerin ietkilediği bilinen yaş, kilo, sigar içimi, kişisel farklılıklar gibi faktörler her iki grupta da aynı olduğu için test sonuçlarına etkileri asgariye indirilerek, uygulanan glukoz miktarına verilen insülin ve kortizol cevapları daha net değerlendirilmiştir.
Her iki glukoz yükleme testine verilen kortizol cevabı düşme yönünde gerçekleşmiştir. Saatler ilerledikçe kortizol düzeyindeki azalma daha çok belirginleşmiştir. Her iki testte de 3- Saat kortizol seviyeleri bazal değerlere göre istatiksel anlamda belirgin düşük tesbitedildi. İki yükleme yönteminin kortizol seviyelerini baskılayıcı etkinliği karşılaştırıldığında, uygulanan glukoz miktarının istatistiksel farklılık oluşturmadığı tesbit edildi (Tablo 1).
Glukoz yüklemesine sekonder oluşan insülin piki heriki testte de 1. Saatte gerçekleşti. İkinci ve üçüncü saatte hala bazal seviyelerinde belirgin yüksekti (Tablo 2).Değişen glukoz miktarlarına verilen insülin cevabını değerlendirmek için iki testin saatlik insülin cevapları karşılaştırıldı. İnsülin pikinin oluştuğu 1. Saat değerleri arasında istatistiki fark bulunmazken, 2. Ve 3. Saatlerde ölçülen insülin düzeyleri 100 gramlık yükleme testlerinde daha yüksek bulundu (Tablo 2).
Toplam insülin cevabı incelendiğinde 100 gramlık testte oluşan toplam insülin cvabı, 75 gramlık teste göre belirgin yüksek bulundu (Tablo 3).
Tartışma
Gestasyonel Diabet yüksek perinatal mortalite ve morbidite ile yakın ilişkili olduğu için erken teşhis edilmesi önemlidir (5). Bu amaçla Dünya Sağlık teşkilatının ikinci ve üçüncü raporlarını takiben, standart bir glukoz yükleme yöntemi gerektiği anlaşılmıştır (7,10). Bugün için yaygın kabul edilen standart test 100 gramlık testtir. Standart uygulanmasına rağmen etsti etkileyebilen kafein alımı, egzersiz, test öncesi uygulanan diet, kullanılan glukoz cinsi gibi bir çok faktör vardır (11).
Değişik glukoz miktarlarının etkisini incelediğimiz bu çalışmamızda, glukoz yüklemesinin kortizol saliminim belirgin şekilde baskıladığı tesbit edildi. İki yöntemde elde edilen kortizol seviyelerinin benzer olması, kortizol salımmının baskılanmasında seçilen glukoz miktarlarının önemi olmadığını göstermektedir. Benzer şekilde değişik glukoz konsantrasyonlarının uygulandığı bir çalışmada glukoz konsantrasyonlarının uygulandığı bir çalışmada glukoz miktarı ne olursa olsun glukozun mide boşalımının sabit olduğu gösterilmiştir (12). Çalışmamızda ortaya çıkan kortizol seviyelerindeki sabit düşüş de dolaşıma geçen glukoz miktarının sabit olduğunu bildiren yayınları desteklemektedir.
Çalışmamızda her iki grupta da insülin pikleri birinci saatde gerçekleşmiştir. İki grup arasında pik insülin düzeyleri arasında fark olmaması, uygulanan glukoz miktarı ne olursa olsun mide boşalımının sabit olması nedeniyle birinci saatte emilen glukoz miktarının sabit olduğğunu düşündürmektedir. Glukoz miktarının farklı olması birinci saatte oluşan insülin pikinde etkili olmamakla birlikte (13), pik sonrası görülen insülin seviyelerindeki düşüş hızında etkili olmaktadır. İkinci ve üçüncü saat insülin değerlerinin 100 gram glukoz kullanımında daha yüksek bulunması, glukoz miktarı artttıkça mide boşalımının daha uzun sürdüğü görüşünü desteklemektedir (14). Bu nedenle uygulanan glukoz miktarı arttıkça mide boşalması için gerekli sürede artacağı için 100 gramlık testte bulantı ve kusma gibi yan etkilerin daha fazla görülmesi deşaşırtıcı değildir.
Gastasyonel diabetli hastalarda ortaya çıkan, hi-perglisemi, fetal hiperinsulinizme neden olmaktadır. Hiperinsülinizme maruz kalan fetüslerde glukojen sentezi, protein sentezi ve lipogenez artarak makro-zomi ve diğer istenmeyen etkiler ortaya çıkmaktadır (15). Fetal makrozomi ve peeklampsi görülme oranı ile 100 gramlık test sonuçlarını karşılaştıran bir çalışmada, ikinci saat glukoz değerlerinin yüksek bulunduğu gruplarda söz konusu risklerin daha fazla görüldüğü bildirilmiştir (16). Risk gruplarının ortaya konmasında 100 gramlık test daha yüksek ikinci saat insülin uyarısına yol açması nedeniyle 75 gramlık teste göre daha değerlidir. Diğer taraftan karbonhidrat metabolizmasını etkilemesi açısından 75 gramlık testin, 100 gramlık test kadar etkin olmadığı bu çalışmamızda ve benzer çalışmalarda belirlenmiştir (17, 18).
Sonuç
Sonuç olarak 75 ve 100 gramlık glukoz yüklemelerinin glukoregulatör hormonlar üzerindeki etkilerinin incelendiği bu çalışmada; glukozun kortizol salımmının baskılayıcı özelliği her iki testte de aynı bulunurken, insülin uyarıcı etkinin uygulanan glukoz miktarıyla orantılı olarak arttığı tesbit edildi. Bu nedenle gebelerde pankreatik fonksionları değerlendirmede 75 gramlık glukoz testi, 100 gramlık standart test kadar etkin değildir.

 
Kaynaklar

1.Summary and recommendations of the second international workshop-conference on gestational diabetes mellitus. Di-abetes 34(Suppl 2); 123, 1985.
2.O'Sullivan JB, Mahan CM, Charles D, Dandrow RV. Scre-ening criteria for high-risk gestational diabetic patients. Am J Obstet Gynecol 116; 895, 1973.
3 Manassakorn J, Tartışırın P, Wankrue P, Cheunwatana P, Intramax L. Oral glucose tolerance test at each trimestr of pregnancy, J Med Assoc Thai 71; 25: 1988.
4.Pettitt DJ, Baird HR, Aleck KA, Konwler WC. Diabetes mellitus in children following maternal diabetes during gestation. Diabetes 32 (suppl 2); 664, 1982.
5.Gabbe SG. Gestational Diabetes Mellitus. N. Engl j Med 315; 1025, 1986.
6.World Health Organisation Expert Committee on Diabetes Mellitus. Second report. WHO Tech. Rep. Ser. 646; 10, 1980.
7.Joyce GS, William tP, Bohrouz AK, Revision of the oral glucose tolerance test; A pilot study. Clinical Chemistry 36(1); 125, 1990.
8.Lucas MJ, Lowe TW, Bowe L, Mclntire D. Class Al Gestational Diabetes: A meningful Diagnosis? Obstet Gynecol 82; 260, 1993.
9.Hunter DS- Kierse MJNC. Gestational Diabetes. in; Chalmers I, Enkın M, Kierse MJNC eds. Effective çare in pregnancy and childbirth, New York: Oxford University Press, 1991; 403-10.
10.WHO Report of a WHO study group. Diabetes Mellitus, Who Tech. Rep. Ser 1985; 727.
11.Wiener K. What is 75 g of glucose? Ann din Miochem 27, 283, 1990.
12.Brener W, Hendrk TR, McHugh PR. Regulation of the gastricemptying of glucose. Gastroenterology 85; 76, 1983.
13.Martin HF, Goldstein RB, Hologitas J. A method to measure the degree of control per se in the oral gluccose tolerance test. Computers and Biomedical Resarch 22; 314, 1989.
14.Berkus MD, Langer O. Glucose Tolerance Test: Degree of glucose abnormality correlates with neonatal outcome. Obstet Gynecol 81; 344, 1993.
15.Hill DE.Effect of insülin on fetal growth. Semin. Perinotal. 2; 319, 1978.
16.Tallarigo L, Giampietro O, Penno G, Miccoli R, Gregori G, Navalesi R. Relation of glucose tolerance to comhlications of pregnancy in nondiabetic women. N Engl J Med 315; 989, 1986.
17.Nasrat HA, Sabbagh SA, Ardawi NSM. New criteria for interpretation of the 75 g. oral glucose tolerance test in pregnancy. Metabolism 39$ 51, 1990.
18.Berkus MD, Langer O. Glucose Tolerance Test periodicity: The effect of glucose loading. Obstet Gynecol 85; 426, 1995.