Gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularında lipid profili

Amaç

Çalışmanın amacı, gebeliğe bağlı hipertansiyon tipleri arasındaki lipid profil farklılıklarını ortaya çıkarmak ve bu farklılıkların gebeliğe bağlı hipertansiyon oluşumundaki yerini araştırmaktır. 

Yöntem

Çalışmaya, 17'si hafif preklampsi, 9'u ağır preeklampsi ve 8'i eklampsi olmak üzere 34 gebeliğe bağlı hipertansiyon olgusu dahil edildi. Gebeliği normal seyreden sağlıklı 20 gebe ile kontrol grubu oluşturuldu. 

Bulgular

Kontrol grubu ile çalışma grubunun lipid profilleri karşılaştırıldığında, total kolesterol, HDL-kolesterol, Apoprotein A ve Apoprotein B düzeyleri gruplar arasında farklı bulunmazken total trigliserid düzeyi gebeliğe bağlı hipertansiyon grubunda kontrol grubundan anlamlı olarak yüksek bulundu. Buna karşın gebeliğe bağlı hipertansiyon tipleri arasında total trigliserid düzeyleri farklı bulunmadı.

Sonuç

 Bu sonuçlara göre hipertrigliseridemi gebeliğe bağlı hipertansiyon oluşumunda etyolojide sorumlu tutulabilir. Fakat olguların ciddiyeti ile trigliserid düzeyleri arasında direkt bir ilişki yoktur.

Anahtar Kelimeler

Gebeliğe bağlı hipertansiyon, Preeklampsi Trigliserid, Kolesterol, Apoprotein.

Giriş

Normal gebeliklerde yükseldiği gösterilen total trigliserid düzeyinin, gebeliğe bağlı hipertansiyon (GBH) olgularında daha fazla arttığı ve endotel hasarı yaparak etyolojide rol oynadığı iddia edilmektedir (1-3). Bu mekanizma ile düşünüldüğünde, GBH olgularının ciddiyeti ile total trigliserid düzeyleri arasında pozitif, HDL-C ile negatif korelasyon olması gerekir. Bu çalışmanın amacı kan lipid profili ile gebeliğe bağlı hipertansiyon tipleri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.

Yöntem

Bu çalışma 1.6.1994 - 1.6.1995 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı'nda yapıldı. Çalışmaya 17 hafif preeklampsi, 9 ağır preeklampsi ve 8 eklampsi olmak üzere 34 gebeliğe bağlı hipertansiyon olgusu dahil edildi.
Yatak istirahatinde 6 saat ara ile ölçülen en az 2 kan basıncı değeri 140/90 mmHg'nin üzerinde veya olağan sistolik ve diastolik değerlerin 30/15 mmHg üzerinde, 24 saatlik protein miktarı 5 gr'ın altında ve ödem olan olgular hafif preeklampsi, kan basıncı I6O/IIO mmHg'den yüksek, 24 saatlik idrar protein kaybının 5 gr'dan fala oluşu, yaygın ödem, oligüri, bulanık görme, epigastrik ağrı olan olgular ağır preeklampsi, olarak kabul edildi. Bu klinik tabloya tonik-klonik kasılmalar eklendiğinde ise eklmapsi tanısı konuldu Gebelik öncesi ve gebeliğinde herhangi bir sorunu olmayan (Hipertansiyon, karbonhidrat entoleransı vs.) 20 gebe ile kontrol grubu oluşturuldu.
Gebeliğe bağlı hipertansiyon tanısı konulan olgulardan ve kontrol grubunu oluşturan gebelerden kan alınarak lipid profili ortaya çıkartıldı. Total kolesterol ve trigliserid Technicon, Dax 72 otoanalizörü ile HDL-C, MgC12 ile prespitasyondan sonra Dax 72 otoanalizörü ile Apoprotein A ve Apoprotein B Behring 100 Nefelometresi ile çalışıldı. İstatistiksel çalışmaları tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey-Kramer ve Mann-Whitney/ unpaired t testleri ile yapıldı.

Bulgular

Çalışmaya dahil edilen gebelerin epidemiolojik ve obstetrik özellikleri Tablo l'de gösterilmiştir. Gruplar arasında ortalama yaş, gebelik ve doğum sayıları açısından fark yoktu (p>0.05). Grupların ortalama gebelik haftaları değerlendirildiğinde gebeliğe balğı hipertansiyon olguları ile kontrol grubu arasında istatistiksel anlamlı fark yoktu. Kontrol grubu ile eklampsi grubu (p<0.05) kontrol grubu ile ağır preeklampsi grubu (p<0.01) ve hafif preeklampsi ile ağır preeklampsi grupları arasında (p<0.01) istatistiksel anlamlı fark vardı. Ortalama yenidoğan ağırlığı kontrol ve eklampsi grupları arasında (p<0.05) ve hafif preeklampsi ile eklampsi grupları arasında (p<0.05) farklılık gösterdi. 1. dakika Apgar skorları arasında fark bulunamadı (p>0.05).
Gebeliğe bağlı hipertansiyon olguları ile kontrol grubunun lipid profili Tablo 2'de gösterilmiştir. İki grup arasında Total kolesterol, HDL, Apoprotein A, Apoprotein B açılarından fark bulunmamasına rağmen (p>0.05), ortalama trigliserid ileri derecede farklı bulunmuştur (p<0.001).
Gebeliğe bağlı hipertansiyon olguları kendi aralarında değerlendirildiğinde (Tablo 3) üç grup arasında total kolesterol, total trigliserid, HDL, ApoA ve ApoB açısından anlamlı fark bulunamadı (p>0.05). Total trigliserid eklampsi grubunda yüksek bulunmasına karşın, hafif ve ağır preeklampsi grupları ile karşılaştırıldığında istatistiksel olaraka nlamlı fark bulunamadı (p=0.7354, p=0.1119).

Tartışma

Gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularında endotel fonksiyon bozukluğu olduğu bilinmektedir (1). Bilinmeyen, endotel fonksiyon bozukluğunun neden mi sonuç mu olduğudur. Endotel hasarından lipid profilindeki değişiklikler sorumlu olabilir mi?
Preeklamptik olgularında hipertrigliseridemi sonucu endotelde trigliserid biriktiği ve endotel hasarı oluştuğu iddia edilmektedir (2,3). Kültüre edilmiş insan endotel hücrelerindeki trigliserid içeriği preeklamptik gebelerden alınan serumlarla hazırlanan kültürlerde üretildiğinde üç kat arttığı gösterilmiştir (2). Aynı çalışmacılar preeklamptik gebelerin serumlarının endotel hücrelerinde serbest yağ asitlerinden trigliserid yapımını uyardıklarını da göstermişlerdir (3). Normal gebelik boyunca özellikle trigliserid ve kolesterol olmak üzere lipidlerin arttığı, bu artışın VLDL ve LDL artışı şeklinde olduğu bilinmektedir. HDL'nin ise gebeliğin ilk yarısında arttığı ama sonra sabit kaldığı bulunmuştur (4,5). Bizim çalışmamızın amacı gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularında trigliserid, total kolesterol, HDL-C (HDL kolesterol) ve lipidlerin sadece fiziksel ve kimyasal özelliklerinden sorumlu olmayan, aynı zamanda önemli lipid metabolik enzim reaksiyonlarında kofaktör olan Apoprotein A ve Apoprotein B'nin normal gebelikteki değişikliklerinden farklı olup olmadığını araştırmak, gebeliğe bağlı hipertansiyon tipleri arasında fark olup olmadığını ve preeklampsi etyopatogenezindeki rolünü ortaya çıkarmaktı. Kanja ve ark. tarafından yapılan bir çalışmada, gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularında total trigliseridlerin kontrol grubuna göre % 65 arttığı HDL-C'nin ise % 18 azaldığı bulunmuştur. Aynı çalışmada artmış trigliseridlerin prostaglandin 12 metabolikleri ile ters korelasyon gösterdiği bildirilmiştir. HDL eksikliğinin invitro olarak PGI2 sentezini azalttığı bulunduğundan gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularındaki düşük HDL'nin PGI2 supresyonu yaptığı iddia edilmiştir (6,7). Yapılan diğer bir çalışmada Rosing ve ark. 10'u ağır, l6'sı hafif olmak üzere 26 preeklampsi olgusunda total trigliseridin arttığını, HDL-C ve Apoprotein A'nın azaldığını bulmuşlardır (8). Benzer sonuçlar Milchail MS ve ark. tarafından bulunmuş ve hiper trigilserideminin preeklampsi patogenezinde önemli olduğu bildirilmiştir (9). Bizim çalışmamızda gebeliğe bağlı hipertansiyon grubunda total trigliserid kontrol grubuna göre ileri derecede anlamlı olarak artmış olmasına karşın HDL ve Apoprotein A artışı saptanmamıştır. Aynı şekilde total kolesterol ve Apoprotein B iki grup arasında farklılık göstermemiştir. Çalışmanın diğer komponenti olan gebeliğe bağlı hipertansiyon tipleri arasındaki lipid profil farkı değerlendirildiğinde total kolesterol, total trigliserid, HDL-C, ApoA ve ApoB hafif preeklampsi, ağır preeklampsi ve eklampsi grupları arasında farklılık gösterilememiştir. Bu sonuçlar literatürdeki çalışmalarla uyumludur. 29 gebeliğe bağlı hipertansiyon olgusunda hafif preeklampsi olgularında trigliseridler kontrol grubuna göre hafif yüksek bulunmasına karşın ağır preeklamptik olguların trigliserid düzeyinden farklı bulunmamıştır (9).
Total trigliseridlerin arttığı, HDL'nin azaldığı gösterilen bir çalışmada da bu sonuçların idrarda protein varlığıyla yani preeklampsinin şiddetiyle orantılı olmadığı bulunmuştur (7).

Sonuç

Bu çalışmanın sonuçlarına göre total trigliserid düzeyi, gebeliğe bağlı hipertansiyon olgularında yükselir fakat gebeliğe bağlı hipertansiyonun şiddeti ile direkt ilişkisi yoktur.
 

Kaynaklar

1. Roberts JM, Taylor RN. Musci TJ et al. Preeclampsia: An endot helial cell disorder. Am J Obstet Gynecol 161: 1200-4, 1989.
2. Lorentzen B, Endresen MJ, Haug E, et al. Sera from preeclamp tic women increase the content of triglyceride and reduce the release of prostocylin in cultured endothelial cells. Thromb Res 63: 363- 72, 1991.
3. Endresen MJ, Lorentzen B, Hanriksen T. Increased lipolytic acti vity end high ratio of free fatty acids to albumin in sera from women with preeclampsia leads to triglyceride accumulation in cultured en dothelial cells. Am J Obstet Gynecol 167: 440-7,1992.
4. Hillman LG, Schonfeld G, Miller JP. Apolipoproteins in human pregnancy. Metabolism 24: 943-52, 1975.
5. Potter JM, Nestel PJ. The hyperlipidemia of pregnancy in normal and complicated pregnancies. Am J Obstet Gynecol 133: 165-170, 1979.
6. Pomerantz KB, Fleisher IN, Tall Ar et al. Enrichment of endot helial cell arachidonatc by lipid transfer from high density lipoprote ins: Relationship to prostaglandin 12 synthesis. J Lipid Res. 26: 1269-76, 1985.
7. Kaaja R, Tikkanen MJ. Viinikka L. Serum lipoproteins, insulin and urinary prostanoid metabolites in normal and hypertensive pregnant joman. Obstet Gynecol 85: 353-6, 1995.
8. Rosing U, Samsioe G, Olund A, et al. Serum levels of Apolipop- rotein A1-A2 and HDL-Cholesterol in second half of normal preg nancy and in pregnancy emoplicated by preeclampsia. Horm Meta- bol. Res. 21: 376-82,1989.
9. Mikhail MS, Basu J, Palan PR. Lipid profiles in woman with pre eclampsia: Relationship between plasma triglyceride levels and seve rity of preeclampsia. J Assoc Acad Minor Phys. 6: 43-5, 1995.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1. Olguların Epidemiyojik ve Obstetrik Özellikleri (Ortalama +Standart Sapma)
	Tablo 2 Tablo 2. Gebeliğe Bağlı Hipertansiyon ve Kontrol Grubunun Lipid Profili (Ortalam±Standart Sapma)
	Tablo 3 Tablo 3. Gebeliğe Bağlı Hipertansiyon Olgularının Lipid Profili (OrtalamatStandart Sapma)